Το Ινστιτούτο Ρομποτικής (Ι.ΡΟ.) ιδρύθηκε το 2023 στο Ε.Κ. Αθηνά (N5019.2023) και είναι το πρώτο τέτοιο ινστιτούτο στην Ελλάδα. H ίδρυση του επετεύχθη μετά από αναλυτική πρόταση προς το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ) ομάδας καθηγητών του ΕΜΠ (αποτελούμενη από τους Καθηγητές Πέτρο Μαραγκό, Ευάγγελο Παπαδόπουλο και Κων/νο Κυριακόπουλο) και έγκριση της πρότασης από το ΕΣΕΤΕΚ, και στη συνέχεια από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) και το Υπουργείο Ανάπτυξης. Η έμπνευση για την πρόταση αυτή προήλθε από μια έκθεση του Hellenic Institute of Advanced Studies και υποστηρίχθηκε από το Ε.Κ. Αθηνά. Η ίδρυση του Ι.ΡΟ. στο Ε.Κ. Αθηνά αποτελεί και εξέλιξη της προϋπάρχουσας Ερευνητικής Μονάδας Ρομποτικής Αντίληψης και Αλληλεπίδρασης (Robot Perception and Interaction Unit) με συντονιστή τον Καθ. Πέτρο Μαραγκό, η οποία λειτουργούσε επιτυχώς επί μία δεκαετία.
1. ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΟΡΑΜΑ
A: Πρωτεύων στόχος είναι η προαγωγή της επιστήμης και τεχνολογίας της Ρομποτικής στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, με στόχο να θέσει την Ρομποτική στο επίκεντρο των ελληνικών τεχνολογικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.
B: Δευτερεύοντα στόχο συνιστούν η έναρξη και ο συντονισμός δράσεων κινητοποίησης και συνεργασίας με όλο το Ελληνικό Οικοσύστημα Ρομποτικής συμπεριλαμβανομένων ομάδων από παν/μια, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις και τη βιομηχανία.
2. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Η Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α) του Ι.ΡΟ. περιλαμβάνει τις ακόλουθες δράσεις:
2.1: Έρευνα, Καινοτομία και Επιχειρηματική υλοποίησή τους
Με βάση τις τρέχουσες και διαφαινόμενες για το άμεσο μέλλον παγκόσμιες εξελίξεις στη Ρομποτική, συσχετιζόμενες με την ελληνική πραγματικότητα και ανάγκες, οι δράσεις του Ινστιτούτου κατανέμονται σε τρία Επιστημονικά Τμήματα (Ε.Τ.) που αντιστοιχούν σε τρεις ευρείες κατευθύνσεις τεχνολογικής Ε&Α στη Ρομποτική στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης:
Επιστημονικό Τμήμα 1ο: Ρομποτική για Ασφάλεια και Διάσωση (R&D Department 1: Safety, Security and Rescue Robotics)
Το Ε.Τ.1 περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες αυτόνομων συστημάτων εφοδιασμένων με προηγμένα συστήματα αισθητήρων και με χρήση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης:
Εναέρια Ρομποτικά Συστήματα (Unmanned Aerial Vehicles-UAVs): Αυτόνομα Εναέρια Συστήματα για δημόσια ασφάλεια, επίβλεψη, συλλογή πληροφοριών, πρώτες βοήθειες σε απομακρυσμένες περιοχές.
Επίγεια Ρομποτικά Συστήματα (Unmanned Ground Vehicles - UGVs): Αυτοματοποίηση για ειδικού τύπου οχήματα μέσω προσθήκης βραχιόνων, ανάπτυξη οχημάτων για αποστολές πεδίου όπως ανίχνευση επικίνδυνων υλικών, αποστολές ανεύρεσης-αναγνώρισης, διαχείριση συμβάντων σε μεγάλες εγκαταστάσεις.
Θαλάσσια Ρομποτικά Συστήματα (Unmanned Underwater Vehicles - UUVs): Αναβάθμιση υπαρχόντων τηλεχειριζόμενων υποβρύχιων οχημάτων ή ανάπτυξη Αυτόνομων Υποβρύχιων ή Πλεόντων Συστημάτων για θαλάσσια έρευνα, αποστολές συλλογής πληροφοριών, επιθεώρηση ασφάλειας εγκαταστάσεων και υποδομών.
Μη-επανδρωμένα Συστήματα Αεροχημάτων (Drones): Σχεδιασμός, προγραμματισμός και υλοποίηση εφαρμοσμένης έρευνας σε συνεργατικές τεχνολογίες που απαιτούνται για ενίσχυση της υπάρχουσας τεχνογνωσίας και παραγωγή νέας για την ανάπτυξη Μη-επανδρωμένων Συστημάτων Αεροχημάτων, με τελικό σκοπό την κατασκευή πειραματικών πρωτοτύπων, ως προσταδίων τελικών βιομηχανικών προϊόντων για παραγωγή Μη-επανδρωμένων Αεροχημάτων από την ελληνική βιομηχανία.
Επιστημονικό Τμήμα 2ο : Ρομποτική Εξωτερικού Πεδίου (R&D Department 2: Field Robotics)
Η Ρομποτική Εξωτερικού Πεδίου προβλέπεται να γίνει σύντομα πανταχού παρούσα και απαραίτητη για εργασίες που θεωρούνται βαρετές ή ανθυγιεινές ή και επικίνδυνες για ανθρώπους. Το Ε.Τ.2 στοχεύει σε Ε&Α ευφυών ρομποτικών συστημάτων για τις ακόλουθες περιοχές:
Γεωργία: Ρομποτική παρακολούθηση γεωργικών καλλιεργειών, υποβοήθηση παραγωγών ή αυτοματοποίηση συγκομιδής και παρεμβάσεις που βασίζονται σε ρομπότ για τη βελτιστοποίηση των αποδόσεων και της ποιότητας σε ανοικτές καλλιέργειες ή σε θερμοκήπια.
Ναυτιλία: Επιθεώρηση και εργασίες συντήρησης για κύτη πλοίων, υποστήριξη θαλάσσιας αλιείας, παρακολούθηση ανάπτυξης ιχθυοτροφείων, παρακολούθηση της υποθαλάσσιας πανίδας και του βυθού των θαλασσών, χαρτογράφηση και αναζήτηση υποθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων με UUVs και επιτήρηση θαλάσσης με UAVs.
Logistics και Μεταφορές: Ρομποτική και αυτοματισμός για εργασίες φόρτωσης και μεταφοράς σε αποθήκες, λιμένες και αεροδρόμια, ταξινόμηση αγαθών, πιστοποίηση αποθεμάτων. Διανομή υλικών και δειγμάτων.
Κατασκευαστική Βιομηχανία: Επιθεώρηση κτηρίων και εγκαταστάσεων με χρήση επίγειων, θαλάσσιων ή εναέριων ρομπότ, τριδιάστατη εκτύπωση κτηρίων, ενίσχυση της ασφάλειας του προσωπικού, εκτέλεση κοπιαστικών ή βαρέων εργασιών, διαστασιολόγηση και βελτίωση ακρίβειας κατασκευών, αύξηση της παραγωγικότητας.
Επιστημονικό Τμήμα 3ο: Ρομποτική Υγείας και Κοινωνική Ρομποτική (R&D Department 3: Healthcare and Social Robotics)
Η φροντίδα υγείας αποτελεί για την Ελλάδα ένα πεδίο πρωτεύουσας σημασίας και αποτελεί μία κορυφαία προτεραιότητα με προοπτική υψηλής κοινωνικής και οικονομικής επίδρασης. Στο πεδίο αυτό το Ι.ΡΟ. στοχεύει στην ανάπτυξη καινοτομικών τεχνολογιών και ευφυών ρομποτικών συστημάτων στις ακόλουθες περιοχές:
Χειρουργική και Επεμβατική Ρομποτική: Ρομποτικά συστήματα για βοήθεια και εκπαίδευση ιατρών σε λεπτές χειρουργικές επεμβάσεις. Τηλεχειρουργική ρομποτική για απόμακρες τοποθεσίες όπως νησιά. Προσθετική ρομποτική (prosthetics, exoskeletons).
Κινησιακά και Γνωσιακά Υποστηρικτική Ρομποτική: Κινούμενοι ρομποτικοί βοηθοί με προηγμένες δυνατότητες αντίληψης και πολυτροπικής αλληλεπίδρασης για ρομποτική φροντίδα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της ρομποτικής υγειονομικής περίθαλψης για κινητικότητα και γνωσιακή βοήθεια ηλικιωμένων και ατόμων με κινητικά προβλήματα.
Κοινωνικά Υποστηρικτική Ρομποτική: Ενίσχυση των επικοινωνιακών και μαθησιακών δεξιοτήτων σε παιδιά με ειδικές ανάγκες μέσω πολυτροπικής αλληλεπίδρασης με ρομπότ, ρομποτικοί οδηγοί επισκεπτών σε μουσεία και αεροδρόμια.
Στις παραπάνω τρεις κατευθύνσεις Ε&Α, ο τύπος έρευνας είναι τόσο βασική όσο και εφαρμοσμένη. Το Ι.ΡΟ. στοχεύει στην ανάπτυξη τεχνολογιών ευφυών ρομποτικών συστημάτων ενώ θα υποστηρίξει τόσο τεχνοβλαστούς (spin-off) όσο και καθιερωμένες εταιρείες. Η τεχνολογία θα εφαρμοστεί μέχρι το επίπεδο των πειραματικών πρωτοτύπων, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επόμενο στάδιο από τη βιομηχανία για την παραγωγή προϊόντων που θα διοχετευθούν στην εγχώρια και διεθνή αγορά.
2.2: Makerspace και Εκπαίδευση
Στο Ι.ΡΟ. έχει δημιουργηθεί ένα χώρος μηχανοτρονικής υλοποίησης ρομποτικών πρωτοτύπων (Makerspace), δηλ. ένα διεπιστημονικό υπερ-εργαστήριο, με μηχανουργείο, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, συστήματα κίνησης, υλικά, και εξειδικευμένο λογισμικό, που επιτρέπουν την εσωτερική ανάπτυξη ρομποτικών συστημάτων, εξυπηρετώντας όλες τις κατευθύνσεις Ε&Α, καθώς και την πρακτική εκπαίδευση φοιτητών και μαθητών στην καινοτομία. Επίσης, το Ι.ΡΟ. έχει συμμετοχή σε εργασίες απονομής διπλωμάτων (διπλωματικές, μεταπτυχιακές, διδακτορικές) σχετιζόμενων με ρομποτική, σε μεταπτυχιακά προγράμματα και σε βραχείας διάρκειας μαθήματα (short courses) απευθυνόμενα προς ερευνητές και τη βιομηχανία.
3. Ίδρυση, Διοίκηση και Στελέχωση του Ι.ΡΟ.
Την Ιδρυτική Ομάδα από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) αποτελούν οι:
- Καθ. Πέτρος Μαραγκός, ΕΜΠ και ΕΚ Αθηνά (Μονάδα Ρομποτικής),
- Καθ. Ευάγγελος Παπαδόπουλος, ΕΜΠ,
- Καθ. Κων/νος Κυριακόπουλος, ΕΜΠ.
με την βοήθεια του , ΕΜΠ, και την υποστήριξη και συνεχή βοήθεια από το , ΕΚΠΑ, Γενικό Διευθυντή .
Στελέχωση/ Προσωπικό:
Διοίκηση (προβλεπόμενη για μια αρχική 3-ετή περίοδο):
- Εκτελών χρέη Δ/ντή Ινστιτούτου: Π. Μαραγκός,
- Εκτελών χρέη Αναπλ. Δ/ντή Ινστιτούτου: Ε. Παπαδόπουλος.
Προσωπικό:
- Συντονιστές Ερευνητικών Τμημάτων:
- Ε.Τ.1: Κ. Κυριακόπουλος, Ε.Τ.2: Ε. Παπαδόπουλος, Ε.Τ.3: Π. Μαραγκός.
- Συνεργαζόμενα μέλη ΔΕΠ. Επισκέπτες επιστήμονες από την ελληνική Διασπορά.
- Ερευνητές, Μεταδιδάκτορες, Υποψήφιοι Διδάκτορες, Μεταπτυχιακοί Φοιτητές.
- Τεχνικοί, Διοικητικό προσωπικό.
Εξοπλισμός:
Εξοπλισμός σε ρομπότ (εξωτερικού πεδίου και ανθρωποειδή), αισθητήρες, υποστηρικτικά συστήματα ρομποτικής έρευνας και του Makerspace, δίκτυο υπολογιστών και servers εφοδιασμένο με high-performance GPU clusters για Ε&Α βαθιάς μηχανικής μάθησης με εφαρμογές σε ρομποτική και τεχνητή νοημοσύνη.
Χρηματοδότηση: Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Ευρωπαϊκά και εθνικά ανταγωνιστικά έργα Ε&Α.
Συνέργειες:
- Ινστιτούτα και Μονάδες του Ε.Κ. «Αθηνά», και ειδικότερα με το ΙΕΛ και την Μονάδα «Αρχιμήδης».
- Εργαστήρια ΕΜΠ και ομάδες σε άλλα Ελληνικά Παν/μια (Θεσσαλίας, Πατρών, κ.ά.)
- HIAS - Hellenic Institute of Advanced Studies (Αμερική, Ευρώπη),
- ΙΙΤ (Ιταλία), ΚΙΤ (Γερμανία), Sorbonne University (Γαλλία),
- Αμερικανικά & Ευρωπαϊκά Παν/μια (MIT, UPenn, USC, GaTech. ETH, KIT, SU).